بازبینی دوره ای قطعات جرثقیل سقفی
زمان تقریبی مطالعه: 22 دقیقه
جرثقیل‌های سقفی یکی از پرکاربردترین تجهیزات در صنایع سنگین، انبارها، کارخانه‌ها و سوله‌ها هستند. این دستگاه‌ها مسئول جابجایی بارهای سنگین در محیط‌های صنعتی‌اند و به همین دلیل، هرگونه نقص فنی می‌تواند منجر به خسارات جانی، مالی و توقف تولید شود. برای جلوگیری از این اتفاقات، بازبینی و نگهداری دوره‌ای از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این مقاله کارشناسان جرثقیل سقفی در تهران به بررسی بازبینی دوره ای قطعات جرثقیل سقفی می‌پردازند دلایل اهمیت این بازرسی‌ها را نیز تحلیل میکنند.
کدام قطعات جرثقیل سقفی نیاز به بازبینی دوره ای دارند؟
- سیم بکسل (Wire Rope) یا زنجیر (Chain)
- قلاب (Hook)
- وینچ (Hoist)
- سیستم الکتریکی و کنترل
- ریل‌ها و چرخ‌ها (Runway & End Trucks)
- سیستم ترمز (Braking System)
در ادامه همراه باشید تا اطلاعات کاملی درخصوص هریک از موارد بالا در اختیارتان قرار دهیم.
سیم بکسل (Wire Rope) یا زنجیر (Chain)
سیم‌بکسل یکی از حیاتی‌ترین اجزای جرثقیل سقفی است. که وظیفه‌ی بلند کردن و جابجایی بار را بر عهده دارد. این کابل فلزی متشکل از چندین رشته سیم تابیده‌شده به دور یک هسته مرکزی است که مقاومت بالایی در برابر کشش و فشار دارد. با این حال، به‌دلیل تماس مداوم با بار، محیط صنعتی، اصطکاک و گاهی شرایط جوی نامناسب، سیم‌بکسل به مرور زمان دچار فرسایش، خوردگی، پارگی رشته‌ها یا پیچ‌خوردگی می‌شود. اگر این آسیب‌ها به‌موقع شناسایی نشوند، ممکن است در هنگام جابجایی بار دچار گسستگی شود که این موضوع می‌تواند خسارات مالی و حتی جانی جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. به همین دلیل، یکی از بازبینی دوره ای قطعات جرثقیل سقفی بازبینی سیم بکسل است که نه تنها یک اقدام پیشگیرانه ضروری است، بلکه بخشی از الزامات ایمنی در نگهداری جرثقیل محسوب می‌شود.
مواردی که باید در سیم بکسل به صورت دوره ای بازبینی شود
- وجود فرسودگی، شکاف، یا رشته‌های پاره‌شده
- علائم زنگ‌زدگی یا خوردگی سطحی
- شل بودن یا از جا در رفتن زنجیر
هفته‌ای یکبار در استفاده سنگین، ماهانه در استفاده متوسط. باید این بازبینی و بررسی انجام شود.
قلاب (Hook)
قلاب (Hook) جرثقیل سقفی قطعه‌ای فلزی و قوی است. که بار مستقیماً به آن متصل می‌شود و نقش واسطه بین بار و سیستم بالابر را ایفا میکند. این قطعه در معرض فشارهای شدید، تنش‌های لحظه‌ای و حرکات مکرر قرار دارد که در طول زمان می‌تواند باعث ایجاد ترک‌های مویی، تغییر شکل دهانه قلاب یا فرسایش مفصل چرخشی آن شود. اگر این مشکلات به‌موقع شناسایی نشوند، ممکن است در حین جابجایی بار، قلاب ناگهان رها شود و منجر به سقوط بار و وقوع حادثه شود. بازبینی دوره ای قطعات جرثقیل سقفی و قلاب برای شناسایی زودهنگام این آسیب‌ها و جلوگیری از خطرات احتمالی، یک اقدام ضروری در فرآیند نگهداری ایمن جرثقیل سقفی است.
مواردی که باید در قلاب جرثقیل سقفی بررسی شوند:
- ترک‌های مویی با تست مایع نافذ (PT Test)
- تغییر شکل ظاهری (باز شدن دهانه قلاب)
- چرخش یا قفل شدن یاتاقان قلاب
متخصصین ساخت جرثقیل سقفی در تهران توصیه میکند. هر ۱ تا ۳ ماه یکبار بسته به میزان استفاده قلاب جرثقیل سقفی برسی و بازینی شود.
وینچ (Hoist)
وینچ (Hoist) در جرثقیل سقفی، بخش مکانیکی-الکتریکی اصلی برای بالا و پایین بردن بار است که شامل موتور، گیربکس، ترمز، درام و سیم‌بکسل یا زنجیر می‌باشد. این سیستم وظیفه دارد بار را با دقت و ایمنی جابجا کند، بنابراین عملکرد صحیح آن حیاتی است. به‌مرور زمان، قطعات داخلی وینچ مانند چرخ‌دنده‌ها، یاتاقان‌ها، ترمز و سیم‌پیچ‌های الکتروموتور ممکن است دچار سایش، خرابی یا کاهش راندمان شوند. همچنین وجود صداهای غیرعادی، کاهش قدرت بالا‌بردن یا اختلال در عملکرد ترمزها می‌تواند نشانه‌هایی از ایراد در وینچ باشد. بازبینی دوره ای قطعات جرثقیل سقفی و وینچ باعث شناسایی زودهنگام این مشکلات و جلوگیری از خرابی ناگهانی یا توقف کامل سیستم در هنگام جابجایی بار می‌شود، که در نهایت هم ایمنی محیط کار را تضمین میکند و هم از هزینه‌های سنگین تعمیرات پیشگیری می‌نماید.
موارد حساسی که باید وینچ های بررسی شوند
- وضعیت ترمزها
- صدای غیرعادی هنگام کارکرد
- روغن‌کاری و وضعیت چرخ‌دنده‌ها
به توصیه متخصصین تولید و ساخت جرثقیل سقفی در تهران وینچ ها باید به صورت سه‌ماهه یا در صورت شنیدن صدای غیرعادی یا کاهش عملکرد بررسی شوند.
سیستم الکتریکی و کنترل
سیستم الکتریکی و کنترل در جرثقیل سقفی به‌عنوان مغز فرمان‌دهنده‌ی دستگاه عمل میکند و شامل تابلو برق، ریموت کنترل، کابل‌های برق، کلیدهای فرمان، رله‌ها و فیوزها می‌باشد. این سیستم وظیفه دارد دستورهای اپراتور را به اجزای مکانیکی منتقل کند و هماهنگی دقیق بین حرکت‌ها را فراهم سازد. با گذشت زمان، عواملی مانند نوسانات برق، گرد و غبار صنعتی، رطوبت یا فرسودگی کابل‌ها می‌توانند باعث قطع اتصال، اختلال در ارسال فرمان یا حتی آتش‌سوزی‌های الکتریکی شوند. همچنین خرابی ریموت یا کلیدهای کنترل ممکن است باعث صدور دستور نادرست یا توقف ناگهانی دستگاه شود. به همین دلیل، بازبینی منظم سیستم الکتریکی و کنترل، شامل تست عملکرد قطعات، بررسی اتصالات، تمیزکاری تابلو برق و اطمینان از سلامت تجهیزات کنترلی، نقش مهمی در حفظ ایمنی، افزایش طول عمر دستگاه و جلوگیری از اختلالات پیش‌بینی‌نشده دارد
نکات بررسی سیستم الکتریکی و کنترل:
- اتصال صحیح کابل‌ها و سوکت‌ها
- سالم بودن دکمه‌ها و عملکرد کنترل
- بررسی فیوزها، رله‌ها و تایمرها
کارشناسان متخصص ساخت جرثقیل سقفی در تهران توصیه میکنند. ماهانه یکبار یا بعد از هر قطعی برق یا نوسان شدید بازبینی انجام شود.
ریل‌ها و چرخ‌ها (Runway & End Trucks)
ریل‌ها و چرخ‌ها (Runway & End Trucks) اجزای کلیدی در سیستم حرکت افقی جرثقیل سقفی هستند که وظیفه جابجایی پل جرثقیل در راستای طولی سالن یا سوله را بر عهده دارند. این قطعات به‌طور مداوم تحت فشار و وزن بالا قرار دارند و در اثر استفاده مکرر، ممکن است دچار سایش، ترک‌خوردگی، تغییر شکل یا ناهمترازی شوند. مشکلاتی مانند لقی چرخ‌ها، ساییدگی بیش از حد ریل یا گیر کردن چرخ روی ریل، می‌توانند باعث لرزش، حرکت ناصاف، افزایش استهلاک سایر قطعات یا حتی انحراف مسیر حرکت جرثقیل شوند. بررسی دوره‌ای قطعات جرثقیل سقفی و ریل ها چرخ ها این بخش‌ها، شامل چک‌کردن وضعیت ظاهری، صداهای غیرعادی حین حرکت، تست هم‌ترازی ریل‌ها و اطمینان از سلامت چرخ‌ها، نقش مهمی در تضمین حرکت روان، ایمن و دقیق جرثقیل دارد و از وقوع حوادث و خرابی‌های پرهزینه جلوگیری میکند.
نکات بررسی ریل‌ها و چرخ‌ها:
- بررسی سایش سطح ریل و چرخ
- چک کردن ترازبندی ریل‌ها
- صدای غیرعادی یا لرزش هنگام حرکت
توصیخ متخصصین ساخت جرثقیل سقفی در تهران هر سه ماه یکبار یا پس از هر جابجایی سنگین با بار کامل ظرفیت باید بررسی شوند.
سیستم ترمز (Braking System)
سیستم ترمز (Braking System) در جرثقیل سقفی یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های ایمنی آن است که مسئول توقف بار در زمان مناسب و جلوگیری از سقوط ناگهانی آن می‌باشد. این سیستم معمولاً شامل ترمزهای الکترومغناطیسی یا مکانیکی است که در قسمت وینچ نصب می‌شود و باید بتواند در هر لحظه بار را به‌طور کامل متوقف یا نگه دارد. با گذشت زمان، لنت‌های ترمز ممکن است دچار ساییدگی شوند، فنرها و قطعات مکانیکی ممکن است شل یا فرسوده شوند و واکنش سیستم در هنگام توقف ممکن است کند یا ناقص گردد. اگر ترمز به‌درستی کار نکند، حتی در صورت سلامت سایر قطعات، جرثقیل نمی‌تواند به‌طور ایمن عمل کند. بازبینی دوره ای قطعات جرثقیل و سیستم ترمز، شامل بررسی وضعیت لنت‌ها، تست توقف سریع، بررسی صداهای غیرعادی و اطمینان از درگیری کامل ترمز، نقش کلیدی در حفظ ایمنی اپراتورها، جلوگیری از سقوط بار و تضمین عملکرد دقیق و کنترل‌شده دستگاه ایفا میکند.
نقاط حساس سیستم ترمز
- لنت ترمز و میزان ساییدگی
- تست ترمز دستی و اتوماتیک
- واکنش دستگاه هنگام توقف
زمان بازبینی سیستم ترمز ماهانه، یا هر بار که ترمز ضعیف به‌نظر می‌رسد.
اهمیت بازبینی‌های دوره‌ای قطعات جرثقیل سقفی
متخصصین ساخت جرثقیل سقفی در تهران بیان میکنند. بازرسی و نگهداری دوره‌ای فقط برای افزایش طول عمر دستگاه نیست، بلکه:
- جلوگیری از حوادث کاری: بیش از ۳۰٪ حوادث صنعتی مربوط به تجهیزات بالابر است. یک سیم‌بکسل پاره یا قلاب شکسته می‌تواند منجر به خسارات جبران‌ناپذیر شود.
- افزایش بهره‌وری: جرثقیلی که درست کار میکند، زمان توقف ندارد، کارگر را معطل نمی‌کند و کار را سریع‌تر پیش می‌برد.
- کاهش هزینه تعمیرات سنگین: جلوگیری از خرابی‌های بزرگ با یک بازدید ساده، از نظر اقتصادی کاملاً به‌صرفه‌تر است.
- رعایت استانداردهای ایمنی و قوانین: در بسیاری از صنایع، بازبینی جرثقیل طبق آیین‌نامه‌های HSE و مقررات اداره کار اجباری است.
در نهایت
بازبینی دوره ای قطعات جرثقیل سقفی یک فرآیند حیاتی است که نباید دست‌کم گرفته شود. شناخت قطعات حساس، زمان‌بندی درست برای چک‌کردن آن‌ها و ثبت دقیق گزارش‌های بازبینی، نه‌تنها ضامن سلامت کارکنان و دستگاه‌هاست، بلکه عملکرد بهینه و طول عمر مفید دستگاه را نیز تضمین میکند. اگر مالک یا اپراتور جرثقیل سقفی هستید، همین حالا برنامه زمان‌بندی بازبینی دوره‌ای دستگاهتان را مشخص کنید. آینده کاری‌تان از همین تصمیم ساده شروع می‌شود.
این مطالب را از دست ندهید
بررسی خرید جرثقیل سقفی دست دوم
بررسی تفاوت جرثقیل سقفی دروازه ای و بازویی
معرفی جرثقیل نیم دروازه ای مشخصات و ویژگی ها
بررسی تفاوت جرثقیل دروازه ای و نیم دروازه ای
دلایل استفاده از جرثقیل سقفی و مزایای آن
کاربردهای جرثقیل سقفی: ابزاری ضروری برای صنایع مختلف
وینچ چیست هر آنچه باید از وینچ بدانید
راهنمای انتخاب جرثقیل سقفی بر اساس وزن بار و شرایط محیطی
تفاوت جرثقیل سقفی برقی و دستی
